Главная > Жизнь с диабетом > КОНТРОЛЬ ДИАБЕТА > Халықаралық диабет федерациясының қант диабетімен өмір сүретін адамдарға арналған кеңестері

Халықаралық диабет федерациясының қант диабетімен өмір сүретін адамдарға арналған кеңестері

COVID-19 — бұл жаңа және ықтимал  коронавирус . 

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) COVID-19 ауруын халықаралық денсаулық сақтаудың төтенше жағдайы деп жариялады.

Короновирустың түрлері алуан. Жай тұмаудан бастап, одан да әлдеқайда ауыр Ауыр жіті респираторлық синдромы (SARS) және Таяу Шығыс респираторлық синдромы (MERS) сияқты түрлерде кездеседі. Бұл жануарлардан адамға жұғатын вирустар. Ауыр жағдайларда коронавирустар өкпеде инфекцияны (пневмония) тудыруына, бүйрек қызметінің бұзылуына және тіпті өлімге әкелуі мүмкін. Қазіргі уақытта COVID-19 қарсы вакцина жоқ.

Жалпы белгілер — тұмауға тән белгілер: қызба, жөтел, ентігу, әлсіздік және бұлшықет ауыруы. Симптомдар әдетте вирус жұқтырғаннан кейін 3-7 күн ішінде пайда болады, бірақ кейбір жағдайларда симптомдар 14 күннен кейін байқалуы мүмкін.

Вирус кез-келген жастағы адамдарға жұғуы мүмкін. Көптеген адамдар үшін (80% -дан астам жағдайда) COVID-19 жұмсақ, тұмауға ұқсас белгілері аз болып келеді. Олардың кейбіреулері ешқандай симптомсыз немесе өте жеңіл белгілермен шықты, мысалы, олар суық тиюге ұқсас болды. Вирус жұқтырған адамдардың көпшілігін күтім көрсету үшін ауруханаға жатқызудың қажет етпейді. Алайда, 15% жағдайда COVID-19 ауыр болды, ал шамамен 5% жағдайда бұл күрделі ауруға әкелді. Бүгінгі күні жұқтырған адамдардың басым көпшілігі (шамамен 98%) аман қалды.

Қарт адамдар мен бұрыннан аурулары бар адамдар (мысалы, диабет, жүрек аурулары және астма) COVID-19-ға көбірек ұшырайды. Қант диабетімен ауыратын адамдарда вирустық инфекцияның дамыған кезіндеде емдеу қандағы глюкоза деңгейінің ауытқуына және қант диабетінің асқынуларына байланысты қиынырақ болуы мүмкін. Мұның екі себебі бар. Біріншіден, иммундық жүйе бұзылады, бұл вируспен күресуді қиындатады және қалпына келтіруді ұзақ уақытқа созады. Екіншіден, вирус қандағы глюкозаның жоғарылауы әсерінен көбірек дами алады.

Тыныс алудың кез-келген басқа ауруы сияқты, COVID-19 ауа тамшылары арқылы таралады, олар жұқтырған адам сөйлегенде, түшкіргенде немесе жөтелгенде тарайды. Вирус қоршаған орта жағдайларына байланысты бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін өмір сүре алады. Ауру жұқтырған адаммен тығыз қарым-қатынаста болғанда немесе сол адамды қоршаған ортада ауа тамшылары арқылы жұққан заттарды ұстап, одан кейін бетке, ауызға тию арқылы жұғуы мүмкін.

Қант диабетімен ауыратын адамдар және олардың жақындары не істей алады?

Қант диабетімен ауыратын адамдар үшін, мүмкін болса, вирусқа жол бермеу үшін сақтық шараларын сақтау керек. Көпшілікке кеңінен таралған ұсыныстар қант диабетімен ауыратын және олармен тығыз байланыста болатын адамдар үшін екі есе маңызды.

  • Қолыңызды мұқият және жиі жуыңыз.
  • Қолыңызды жуып, кептірмес бұрын бетіңізді ұстамауға тырысыңыз.
  • Кез келген заттар мен олардың бетін тазалап, зарарсыздандырыңыз.
  • Азық-түлік, стакан, сүлгі және т.б. құралдармен бөліспеңіз.
  • Сіз жөтелгенде немесе түшкіргенде, аузыңыз бен мұрныңызды қағаз майлықпен жауып түшкіріңіз немесе қолыңызда болмаса, қолыңызды бүгіп, шынтағыңыздың ішкі жағын қолданыңыз (қолданғаннан кейін қағаз майлықты тиісті түрде тастаңыз).
  • Тыныс алу ауруы жөтел сияқты белгілері бар кез-келген адаммен байланысқа түспеуге тырысыңыз.
  • Өзіңізді немесе жақындарыңызды қорғауға көмектесетін өзгерістер жасай аласыз ба, ойланыңыз. Мысалы, қажетсіз іссапардан аулақ бола аласыз ба? Сіз үлкен жиындардан аулақ бола аласыз ба? Қоғамдық көліктен аулақ бола аласыз ба?
  • Егер сізде тұмауға ұқсас белгілер болса, үйде болыңыз.

Егер сізде қант диабеті болса:

  • Ауыру жағдайына дайын болыңыз.
  • Қажет болған жағдайда сізде барлық байланыс ақпараты бар екендігіне көз жеткізіңіз.
  • Глюкозаны бақылауға ерекше назар аударыңыз. Үнемі бақылау — қандағы жоғары немесе төмен глюкозадан туындаған асқынулардың алдын алуға көмектеседі.
  • Егер сізде тұмау белгілері болса (дене қызуының көтерілуі, жөтел, ентігу), дәрігермен кеңесу керек. Егер сіз қақырықпен жөтелетін болсаңыз, бұл инфекцияны көрсетуі мүмкін, сондықтан сіз дереу медициналық көмекке жүгінуіңіз керек.
  • Кез-келген инфекция глюкоза деңгейін жоғарылатады және сұйықтыққа деген қажеттілікті арттырады, сондықтан сізде жеткілікті мөлшерде су бар екеніне көз жеткізіңіз.
  • Сізге қажетті диабетке қарсы дәрі-дәрмектер жеткілікті екеніне көз жеткізіңіз. Егер сіз бірнеше апта бойы оқшаулануыңыз керек болса, сізге не қажет екенін алдын-ала ойлаңыз.
  • Тамақтың жеткілікті екеніне көз жеткізіңіз.
  • Қандағы глюкоза кенеттен төмендеп кетсе, жағдайды түзете алатындығыңызға көз жеткізіңіз.
  • Егер сіз жалғыз өмір сүретін болсаңыз, сізге сенім артуға болатын біреудің сізде қант диабеті бар екенін білетіндігіне көз жеткізіңіз, өйткені сіз ауырып қалсаңыз, сізге көмек қажет болуы мүмкін.
  • Тұрақты күн тәртібін ұстанып, шамадан тыс жұмыс істеуден және жақсы ұйқыдан аулақ болыңыз.

Дұрыс тамақтану — қант диабетін емдеудің маңызды құрамдас бөлігі. Сондықтан қант диабетімен ауыратын адамдар қандағы глюкозаның тұрақты деңгейін ұстап тұру және иммундық жүйені нығайту үшін әр түрлі және теңдестірілген диетаны ұстану керек. Ұсынылған:

  • Гликемиялық индексі аз тағамдар (мысалы, көкөністер, бидай макарондары, кеспелер) тұтынуды жөн көріңіз.
  • Қуырылған тағамдарды артық тұтынудан аулақ болыңыз
  • Қант, көмірсулар мен майларды тұтыну мөлшерін азайтыңыз.
  • Майсыз ақуыздарды таңдаңыз (мысалы, балық, ет, жұмыртқа, сүт, толығымен қайнатылғаннан кейінгі бұршақ).
  • Жасыл жапырақты көкөністерді тұтыныңыз.
  • Жемісті екі немесе үш порция мөлшерінде тұтыныңыз.

COVID-19 пандемиясына жауап ретінде көптеген елдердің үкіметтері азаматтардың қозғалысын үйде отырумен шектеді. Үнемі дене шынықтыру жалпы халық үшін, тіпті қант диабетімен ауыратын адамдар үшін өте пайдалы. Үйде жасай алатын күнделікті жаттығулар сериясын қараңыз.

COVID-19 — бұл жаңа коронавирус. Соңғы оқиғалардан хабардар болу үшін үкімет, ұлттық диабет қауымдастығы және басқа да сенімді ақпарат көздерінің жаңалықтар мен кеңестеріне құлақ асыңыз.